Με Υπουργική Απόφαση καθορίζεται το θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής για τα καλούμενα «οικολογικά προγράμματα» (eco-schemes) του άρθρου 31 «Προγράμματα για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων» του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 Π1-31.3, Π1-31.4, Π1-31.8 που αφορούν: «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας», «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία», «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες» και «Προστασία μνημειακών ελαιώνων».
Αναλυτικότερα, πρόκειται για την με αριθμό 1384/190515, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ B’ 3946/19.06.2023, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Γενικές διατάξεις για όλες τις παρεμβάσεις
Άρθρο 1
Σκοπός
1. Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι ο καθορισμός του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή, διαχείριση και παρακολούθηση των παρακάτω Προγραμμάτων για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων του άρθρου 31 του Καν (ΕΕ) 2021/2115 (ecoschemes), εφεξής «οικολογικά προγράμματα»:
α) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας», που αποτελείται από τις κάτωθι δράσεις:
αα) Δράση 31.3-Α «Σπορά του υπορόφου για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) στις μόνιμες καλλιέργειες και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια».
αβ) Δράση 31.3-Β «Σπορά του υπορόφου για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) στις μόνιμες καλλιέργειες και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια με φυτά ξενιστές».
αγ) Δράση 31.3-Γ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή)».
αδ) Δράση 31.3-Δ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) και με φυτά ξενιστές».
β) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία».
γ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες»
δ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.10 «Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας», που αποτελείται από τη δράση:
αα) Δράση 31.10 «Προστασία μνημειακών ελαιώνων».
2. Οι παρεμβάσεις της παρ. 1 περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της Ελλάδας που ισχύει για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως την 31η Δεκεμβρίου 2027 («περίοδος του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΓΠ») και παρέχεται ενωσιακή στήριξη που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ).
Άρθρο 2
Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής
1. Τα οικολογικά προγράμματα εφαρμόζονται σύμφωνα με το άρθρο 31 του Καν.(ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ως αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις.
2. Οι παραπάνω παρεμβάσεις των οικολογικών προγραμμάτων συμβάλλουν σε δύο τουλάχιστον από τους ειδικούς στόχους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων και ειδικότερα:
α. Στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, μεταξύ άλλων μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της ενίσχυσης της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και προώθηση της βιώσιμης ενέργειας [άρθρο 6 παρ. δ) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ4 του ΣΣ ΚΑΠ].
β. Στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της εξάρτησης από χημικές ουσίες [άρθρο 6 παρ. ε) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ5 του ΣΣ ΚΑΠ].
γ) Στην ανάσχεση και αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενίσχυση των οικοσυστημικών υπηρεσιών και διατήρηση των οικοτόπων και των τοπίων [άρθρο 6 παρ. στ) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ6 του ΣΣ ΚΑΠ].
3. Η παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιδόσεων των οικολογικών προγραμμάτων πραγματοποιείται με βάση δύο (2) είδη δεικτών/δεδομένων:
α) Τους κοινούς, για όλα τα κράτη μέλη, δείκτες Πλαισίου Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, εκροών και αποτελεσμάτων, οι οποίοι περιγράφονται στο Παράρτημα Ι του Καν.(ΕΕ) 2115/2021, συλλέγονται από τις αιτήσεις πληρωμών, αποστέλλονται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. στην Επιτροπή κάθε χρόνο έως τις 15 Φεβρουαρίου του έτους Ν, αποτυπώνονται στους πίνακες της ετήσιας έκθεσης επιδόσεων και αφορούν πληρωμές κατά το γεωργικό οικονομικό έτος Ν-1 καθώς και:
β) Τα επιπλέον δεδομένα, τα οποία περιγράφονται στο Παράρτημα IV του εφαρμοστικού Κανονισμού1475/2022, συλλέγονται από την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ), αποστέλλονται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. στην Επιτροπή κάθε χρόνο έως τις 30 Απριλίου του έτους Ν, με τη μορφή πινάκων και αφορούν παρεμβάσεις για τις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί πληρωμές κατά το γεωργικό οικονομικό έτος Ν-1.
4. Οι δείκτες εκροών και αποτελεσμάτων και τα επιπλέον δεδομένα των οικολογικών προγραμμάτων του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027 περιγράφονται αναλυτικά στο Παράρτημα Ι της παρούσας.
5. Οι διαδικασίες για την ετήσια παρακολούθηση της επίτευξης των επιδόσεων, των τιμών δεικτών εκροώνκαι αποτελεσμάτων καθώς και η αιτιολόγηση τυχόν υπερβάσεων ή αποκλίσεων από τις αντίστοιχες προγραμματισμένες τιμές που έχουν καθοριστεί στο ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, περιγράφονται αναλυτικά στη Διαδικασία 3.2 του Παραρτήματος Ι, του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ).
Άρθρο 3
Αρμόδιοι Φορείς
1. Καθήκοντα Διαχειριστικής Αρχής ασκεί η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ (ΕΥΔ ΣΣ ΚΑΠ).
2. Ενδιάμεσος Φορέας (ΕΦ) για την εφαρμογή των οικολογικών προγραμμάτων του άρθρου 1 έχει οριστεί η Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), κατόπιν εκχώρησης από την ΕΥΔ ΣΣ ΚΑΠ με την υπ’ αρ. 885/13.03.2023 (ΑΔΑ: 6Ρ2Ρ4653ΠΓ-Σ0Α) υπουργική απόφαση.
3. Οργανισμός πληρωμής είναι ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.).
Άρθρο 4
Εννοιολογικοί προσδιορισμοί
1. Για την εφαρμογή της παρούσας ισχύουν οι ορισμοί του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 υπουργικής απόφασης «Καθορισμός οριζόντιων θεμάτων για την εφαρμογή των παρεμβάσεων άμεσων ενισχύσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Καν.(ΕΕ)2021/2115 και το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027» (B’ 3071).
2. Επιπλέον του άρθρου 3 της παραπάνω αναφερόμενης υπουργικής απόφασης ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
2.1. Ολοκληρωμένο Σύστημα (ΟΣ)
Το ολοκληρωμένο σύστημα (ΟΣ), σύμφωνα με το άρθρο 66 του Καν. (ΕΕ) 2116/2021 περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:
α) σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων·
β) σύστημα υποβολής αιτήσεων με βάση γεωχωρικά στοιχεία και, κατά περίπτωση, σύστημα υποβολής αιτήσεων με βάση τα ζώα·
γ) σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων·
δ) σύστημα για την ταυτοποίηση των δικαιούχων των παρεμβάσεων και των μέτρων που αναφέρονται στοάρθρο 65 παρ. 2·
ε) σύστημα ελέγχου και επιβολής κυρώσεων·
στ) κατά περίπτωση, σύστημα προσδιορισμού και καταγραφής των δικαιωμάτων ενίσχυσης·
ζ) κατά περίπτωση, σύστημα αναγνώρισης και καταγραφής των ζώων.
2.2. Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ): Η αίτηση ενίσχυσης που υποβάλλει ο γεωργός στο πλαίσιο του Καν.(ΕΕ) αριθ. 2115/2021, όπως περιγράφεται στο άρθρο 14 της υπ’ αρ. 519/135068/2023 υπουργικής απόφασης «Καθορισμός οριζόντιων θεμάτων για την εφαρμογή των παρεμβάσεων άμεσων ενισχύσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 και το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027» (B’ 3071).
2.3. Στήριξη/ενίσχυση: οικονομικές ετήσιες ενισχύσεις για όλα τα επιλέξιμα εκτάρια που καλύπτονται από δεσμεύσεις των γεωργών στο πλαίσιο των οικολογικών προγραμμάτων. Οι ενισχύσεις αυτές χορηγούνται είτε ως ενισχύσεις πρόσθετες της βασικής ενίσχυσης είτε ως ενισχύσεις που λειτουργούν ως αποζημιώσεις έναντι του συνόλου ή μέρους των πρόσθετων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν και του διαφυγόντος εισοδήματος ως αποτέλεσμα αυτών των δεσμεύσεων.
2.4. Υποχρεωτικές απαιτήσεις: είναι οι βασικές υποχρεώσεις των γεωργών για την εφαρμογή των οικολογικών προγραμμάτων, που αποτελούν τη βάση υπολογισμού έναντι της οποίας οι γεωργοί αναλαμβάνουν δεσμεύσεις.
Οι δεσμεύσεις των οικολογικών προγραμμάτων υπερβαίνουν τις υποχρεωτικές απαιτήσεις.
Άρθρο 5
Δικαιούχοι – Όροι στήριξης
1. Δικαιούχοι των οικολογικών προγραμμάτων είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για τους οποίους συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Έχουν την ιδιότητα του ενεργού γεωργού, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 4 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 519/135068/2023 υπουργικής απόφασης (B’ 3071),
β) υποβάλλουν Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) στην οποία δηλώνονται εκτάσεις αρόσιμες ή/και με μόνιμες καλλιέργειες, με τους όρους και περιορισμούς που τίθενται στα επιμέρους άρθρα, συμπεριλαμβανομένων των επιλέξιμων καλλιεργειών/ομάδων ανά οικολογικό πρόγραμμα – παρέμβαση.
γ) στην περίπτωση που οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό πρόγραμμα.
2. Οι ενισχύσεις παρέχονται σε επιλέξιμα εκτάρια, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 17 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 519/135068/2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης και καλύπτουν δεσμεύσεις που είναι διαφορετικές από τις δεσμεύσεις για τις οποίες χορηγούνται ενισχύσεις δυνάμει των παρεμβάσεων του άρθρου 70 «Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης» του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ), και οι οποίες:
α) υπερβαίνουν τις σχετικές Κανονιστικές Απαιτήσεις Διαχείρισης (ΚΑΔ) και τα πρότυπα για την Καλή Γεωργική και Περιβαλλοντική Κατάσταση (ΚΓΠΚ) που ισχύουν στο πλαίσιο της Αιρεσιμότητας, σύμφωνα με το άρθρο 8 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης και την υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργική απόφαση για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας, σε εκτέλεση του Καν.(ΕΕ) 2021/2115
β) υπερβαίνουν τις σχετικές ελάχιστες απαιτήσεις για τη χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, την καλή διαβίωση των ζώων καθώς και άλλες σχετικές υποχρεωτικές απαιτήσεις που θεσπίζονται από το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο,
γ) πληρούν τις προϋποθέσεις που καθορίζονται για τη διατήρηση της γεωργικής έκτασης σε κατάσταση η οποία την καθιστά κατάλληλη για βοσκή ή καλλιέργεια χωρίς προπαρασκευαστικές ενέργειες πέραν της χρήσης των συνήθων γεωργικών πρακτικών, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 3 στοιχείο β) της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης.
3. Δεν χορηγούνται άμεσες ενισχύσεις σε γεωργούς, όταν το συνολικό ποσό προς καταβολή των άμεσων ενισχύσεων πριν την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και την εφαρμογή διοικητικών κυρώσεων για δεδομένο ημερολογιακό έτος, δεν υπερβαίνει τα 150 ευρώ.
Η πρόβλεψη αυτή δεν εφαρμόζεται για τους γεωργούς των οποίων η έδρα της εκμετάλλευσης βρίσκεται στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους με εξαίρεση την Εύβοια και την Κρήτη.
4. Για τις ανάγκες του κριτηρίου αποφυγής διπλής χρηματοδότησης με άλλα καθεστώτα του ΣΣ ΚΑΠ, διενεργούνται οι απαιτούμενοι έλεγχοι, πριν την καταβολή της ενίσχυσης. Έλεγχοι, μεταξύ άλλων, διενεργούνται με τα εγκεκριμένα Επιχειρησιακά Προγράμματα των αναγνωρισμένων Οργανώσεων Παραγωγών της Κοινής Οργάνωσης των Αγορών γεωργικών προϊόντων (ΚΟΑ) για τις περιβαλλοντικές τους δράσεις.
5. Σε περίπτωση υπερβάλλουσας ζήτησης, το ύψος ενίσχυσης, ανά εκτάριο και έτος, δύναται να μειωθεί, έτσι ώστε να αποφευχθεί η υπέρβαση των ετήσιων χρηματοδοτικών κονδυλίων των ειδών παρέμβασης υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων, βάσει του άρθρου 102 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115.
Άρθρο 6
Ασυμβατότητα
1. Για την αποφυγή διπλής χρηματοδότησης και μη συμβατών γεωργικών πρακτικών, δύναται να υφίσταται ασυμβατότητα σε επίπεδο αγροτεμαχίου μεταξύ:
α) των δράσεων των οικολογικών προγραμμάτων,
β) των δράσεων των οικολογικών προγραμμάτων και των παρεμβάσεων του άρθρου 70 «Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης» του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115,
γ) των δράσεων των οικολογικών προγραμμάτων και των γεωργοπεριβαλλοντικών δράσεων των Μέτρων 10 «Ενίσχυση για γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιματικές υποχρεώσεις» και 11 «Βιολογική Γεωργία» του ΠΑΑ 2014-2022, εφόσον τα αγροτεμάχια αυτά περιλαμβάνονται σε ενεργά Τεχνικά Δελτία των παραπάνω Μέτρων κατά το έτος της αίτησης.
2. Για τον καθορισμό των μη επιτρεπόμενων συνδυασμών μεταξύ των παραπάνω παρεμβάσεων, ισχύει η υπ’ αρ. 1606/09.06.2023 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (B’ 3778), όπως αυτή ισχύει.
Άρθρο 7
Γενικές δεσμεύσεις
1. Οι γεωργοί πέραν των δεσμεύσεων που περιγράφονται στα αντίστοιχα άρθρα της παρούσας για κάθε επί μέρους οικολογικό πρόγραμμα/παρέμβαση και δράση, υποχρεούνται:
α) Να δηλώνουν τη συμμετοχή τους στο οικολογικό πρόγραμμα στο πλαίσιο της υποβολής της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ). Η εν λόγω δήλωση συμμετοχής εφεξής θα αναφέρεται ως «Αίτηση».
β) Να τηρούν περιβαλλοντικό φάκελο/αρχείο σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στον φάκελο/αρχείο θα περιλαμβάνονται και λοιπά τυχόν απαιτούμενα δικαιολογητικά που αφορούν προμήθεια προϊόντος ή παροχή υπηρεσιών (προμήθεια κομπόστ, χρήση εξοπλισμού, εργαστηριακές αναλύσεις, κ.ά.) για την επαλήθευση της τήρησης των δεσμεύσεων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα αντίστοιχα άρθρα των επιμέρους οικολογικών προγραμμάτων/παρεμβάσεων και δράσεων. Ο φάκελος πρέπει να είναι διαθέσιμος στις ελεγκτικές αρχές σε κάθε σχετικό αίτημα.
Τα δικαιολογητικά/φορολογικά παραστατικά γίνονται αποδεκτά εφόσον έχουν εκδοθεί εντός του έτους της αίτησης, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στα επιμέρους οικολογικά προγράμματα/παρεμβάσεις.
γ) Nα δέχονται και να διευκολύνουν όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους από τα αρμόδια εθνικά και ενωσιακά ελεγκτικά όργανα.
δ) Να αποδέχονται τη δημοσιοποίηση και την περαιτέρω επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, των ευαίσθητων προσωπικών τους δεδομένων συμπεριλαμβανομένων. Για τα στοιχεία των γεωργών που δημοσιοποιούνται, εφαρμόζονται τα άρθρα 98, 99 και 101 του Καν. (ΕΕ) 2021/2116 και παρέχεται ενημέρωση ότι αυτά ενδέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας από τις αρχές ελέγχου και έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας. Σε κάθε περίπτωση τηρούνται οι διατάξεις του Καν. (ΕΕ) 2018/1725 περί προστασίας των δεδομένων και του Καν. (ΕΕ) 679/2016 σχετικά με τα δικαιώματά τους και για τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την άσκησή τους.
2. Ο Ενδιάμεσος Φορέας δύναται να εκδίδει εγκυκλίους για τον καθορισμό διευκρινίσεων που αφορούν την εφαρμογή των δεσμεύσεων των γεωργών, τόσο του παρόντος άρθρου όσο και αυτών που περιγράφονται στα αντίστοιχα άρθρα της παρούσας, για κάθε επιμέρους δράση των οικολογικών προγραμμάτων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Οικολογικό πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας»
Τμήμα 1
Δράση 31.3-Α «Σπορά του υπορόφου στις μόνιμες καλλιέργειες για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια»
Άρθρο 8
Περιγραφή της δράσης 31.3-Α
Μέσω της δράσης οι γεωργοί ενισχύονται για τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους και τη συμβολή στην αύξηση της βιοποικιλότητας εντός των εκτάσεων με μόνιμες καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά του υπορόφου με καλλιέργειες εδαφοκάλυψης και τη δημιουργία περιφερειακών ζωνών για την άγρια ζωή.
Άρθρο 9
Υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης 31.3-Α
1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του
προτύπου ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, οι γεωργοί υποχρεούνται στην
τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 στοιχείο β του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 υπουργικής απόφασης (B’ 3777) για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 10
Δεσμεύσεις γεωργών για τη δράση 31.3-Α
Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται στα αγροτεμάχια με τις επιλέξιμες μόνιμες καλλιέργειες και στην επιφάνεια ενδιαμέσως των δένδρων ή πρέμνων (αμπελιών) ή, για γραμμικές καλλιέργειες, κατά μήκος διαδοχικών γραμμών παράλληλων με τις γραμμές φύτευσης των δέντρων:
α) να σπείρουν με την έναρξη των καλλιεργητικών εργασιών κατά τη χειμερινή περίοδο φυτά εδαφοκάλυψης, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση/αύξηση της οργανικής ουσίας και τη μερική κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία διά της χλωράς λίπανσης.
Επιλέξιμα είδη ως φυτά εδαφοκάλυψης είναι αυτούσια ή μίγματα από τα ψυχανθή, αγρωστώδη, σταυρανθή και άλλα είδη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας.
Η πυκνότητα σποράς είναι 5-10 κιλά/στρέμμα ανάλογα με το είδος. Τα φυτά αυτά πρέπει να σπέρνονται πριν την 15/11 κάθε έτος και να συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον δύο εβδομάδες επιπλέον από το διάστημα που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 6 (δηλαδή από 15/11 έως 20/3).
Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται και δεν βόσκονται αλλά κόβονται κατά την περίοδο της άνθισης και οπωσδήποτε πριν τη σποροποίηση τους. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, τα φυτά μπορούν να παραμείνουν επί του εδάφους ή να ενσωματωθούν σε αυτό. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καύση τους.
Στις περιπτώσεις αγροτεμάχιων μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, με την εδαφοκάλυψη που γίνεται σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία, τηρείται η υποχρέωση του ΚΓΠΚ 6, χωρίς άλλες ενέργειες, και:
β) Να δημιουργήσουν ζώνες υποστήριξης της άγριας ζωής με τη μορφή λωρίδων στα περιθώρια των αγροτεμαχίων, εμπλουτισμένες με τη φύτευση ετήσιων ποωδών αλλά και πολυετών ειδών ποώδους ή θαμνώδους μορφής, που δεν προορίζονται για παραγωγή, πλάτους τουλάχιστον 1,5 μέτρου. Οι λωρίδες πρέπει να καταλαμβάνουν το 40% της περιμέτρου του αγροτεμαχίου. Τα επιλέξιμα είδη περιλαμβάνονται στην κατηγορία των ψυχανθών και αγρωστωδών του Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ, καθώς και στον Πίνακα 3. Στις ζώνες αυτές δεν επιτρέπεται η χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων ούτε η βόσκηση. Δεν πρέπει να απομακρύνεται η ήδη υπάρχουσα αυτοφυής βλάστηση.
Άρθρο 11
Ύψος ενίσχυσης στη δράση 31.3-Α
1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση αυτή χορηγείται ενίσχυση 100 €/Ηa (1 Ha=10 στρέμματα), (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3-1). 2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
Τμήμα 2
Δράση 31.3-Β «Σπορά του υπορόφου στις μόνιμες καλλιέργειες για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια με τη χρήση ξενιστών»
Άρθρο 12
Περιγραφή της δράσης 31.3-Β
Μέσω της δράσης οι γεωργοί ενισχύονται για τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους και τη συμβολή στην αύξηση της βιοποικιλότητας εντός των εκτάσεων με μόνιμες καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά του υπορόφου με καλλιέργειες εδαφοκάλυψης και τη δημιουργία περιφερειακών ζωνών που θα προσελκύσουν ωφέλιμα έντομα και επικονιαστές.
Άρθρο 13
Υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης 31.3-Β
1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 στοιχείο β του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 14
Δεσμεύσεις γεωργών για τη δράση 31.3-Β
Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται στα αγροτεμάχια με τις επιλέξιμες μόνιμες καλλιέργειες και στην επιφάνεια ενδιαμέσως των δένδρων ή πρέμνων(αμπελιών) ή, για γραμμικές καλλιέργειες, κατά μήκος διαδοχικών γραμμών παράλληλων με τις γραμμές φύτευσης των δέντρων:
α) να σπείρουν με την έναρξη των καλλιεργητικών εργασιών κατά τη χειμερινή περίοδο φυτά εδαφοκάλυψης, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση/αύξηση της οργανικής ουσίας και τη μερική κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία διά της χλωράς λίπανσης.
Επιλέξιμα είδη ως φυτά εδαφοκάλυψης είναι αυτούσια ή μίγματα από τα ψυχανθή, αγρωστώδη, σταυρανθή και άλλα είδη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας.
Η πυκνότητα σποράς είναι 5-10 κιλά/στρέμμα ανάλογα με το είδος. Τα φυτά αυτά πρέπει να σπέρνονται πριν την 15/11 κάθε έτος και να συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον δύο εβδομάδες επιπλέον από το διάστημα που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 6 (δηλαδή από 15/11 έως 20/3).
Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται και δεν βόσκονται αλλά κόβονται κατά την περίοδο της άνθισης και οπωσδήποτε πριν τη σποροποίηση τους. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, τα φυτά μπορούν να παραμείνουν ή να ενσωματωθούν στο έδαφος. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καύση τους.
Στις περιπτώσεις αγροτεμάχιων μονίμων καλλιεργειών με κλίση μεγαλύτερη του 10%, με την εδαφοκάλυψη που γίνεται σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία, τηρείται η υποχρέωση του ΚΓΠΚ 6, χωρίς άλλες ενέργειες, και:
β) Να δημιουργήσουν ζώνες με φυτικά είδη που αποτελούν ξενιστές ωφελίμων εντόμων ή και επικονιαστών με τη μορφή λωρίδων στα περιθώρια των αγροτεμαχίων πλάτους τουλάχιστον 1,5 μέτρου.
Τα είδη σποράς συνιστούν μίγμα αποτελούμενο από τουλάχιστον τρία εξ’ αυτών που βρίσκονται στους Πίνακες 2Α και 2Β του Παραρτήματος II της παρούσας και συγκεκριμένα τουλάχιστον δύο από τον Πίνακα 2Α, που αποτελούν το 90% του μίγματος και τουλάχιστον ένα από τον Πίνακα 2Β, που αποτελούν το υπόλοιπο 10% του μίγματος. Τα φυτά σπείρονται στο 40% της περιμέτρου του αγροτεμαχίου. Η πυκνότητα σποράς είναι 4 κιλά/στρέμμα.
Η εποχή σποράς μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις ανάγκες επικονίασης της κύριας καλλιέργειας. Τα φυτά αυτά συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον ένα μήνα μετά το τέλος της ανθοφορίας τους ή όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς συνεχίζουν να λειτουργούν ως ξενιστές ωφελίμων εντόμων. Στις ζώνες αυτές δεν επιτρέπεται η χρήση λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων ούτε η βόσκηση.
Ειδικά στις περιπτώσεις γειτνίασης με υδάτινα σώματα, όπου εφαρμόζεται υποχρεωτικά το πρότυπο ΚΓΠΚ 4, η δημιουργία ζωνών άγριας ζωής γίνεται σε όλο το πλάτος των 3 μέτρων, στα οποία απαγορεύεται η χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, εφόσον δεν υφίσταται καλλιέργεια. Αν στην εν λόγω ζώνη έχει ήδη αναπτυχθεί επαρκής αυτοφυής παρυδάτια βλάστηση, όπως καλαμιές, κ.ά., το ελάχιστο πλάτος σποράς περιορίζεται στο 1,5 μέτρο. Το μήκος των ζωνών αυτών λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη του ελάχιστου απαιτούμενου ποσοστού που αναφέρεται παραπάνω (40% της περιμέτρου του αγροτεμαχίου). Στην περίπτωση που η εγκατάσταση της ζώνης με φυτά-ξενιστές είναι απαγορευτική στη ζώνη ανάσχεσης των τριών μέτρων από τον υδάτινο όγκο, τότε τα φυτά- ξενιστές εγκαθίστανται σε ζώνη πλάτους 1,5 μέτρου στο περιθώριο άλλου τμήματος του αγροτεμαχίου, ώστε να καλύπτεται η απαίτηση για το 40% της περιμέτρου.
Στις ζώνες αυτές δεν επιτρέπεται η χρήση λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων καθώς και η βόσκηση.
Άρθρο 15
Ύψος ενίσχυσης στη δράση 31.3-Β
1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση αυτή χορηγείται ενίσχυση 150 €/Ηa(1 Ha=10 στρέμματα) (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3-2).
2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
Τμήμα 3
Δράση 31.3-Γ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή)»
Άρθρο 16
Περιγραφή της δράσης 31.3-Γ
Μέσω της δράσης οι γεωργοί ενισχύονται για τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους και τη συμβολή στην αύξηση της βιοποικιλότητας εντός των εκτάσεων που χρησιμοποιούνται για αροτραίες καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά του αγροτεμαχίου με καλλιέργειες εδαφοκάλυψης μετά τη συγκομιδή της εαρινής καλλιέργειας κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.
Άρθρο 17
Υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης 31.3-Γ
1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Για όλα τα αγροτεμάχια με αρόσιμες καλλιέργειες, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 στοιχείο α του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 18
Δεσμεύσεις γεωργών για τη δράση 31.3-Γ
Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται μετά τη συγκομιδή της εαρινής καλλιέργειας, να σπείρουν κατά τη χειμερινή περίοδο φυτά εδαφοκάλυψης, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση ή και αύξηση της οργανικής ουσίας και τη μερική κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία διά της χλωράς λίπανσης.
Τα επιλέξιμα είδη είναι αυτούσια ή μίγματα από τα ψυχανθή, αγρωστώδη, σταυρανθή και άλλα είδη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας.
Η σπορά γίνεται στο 100% της έκτασης του αγροτεμαχίου, με πυκνότητα 5-10 κιλά/στρέμμα ανάλογα με το είδος. Τα φυτά πρέπει να σπέρνονται πριν την 15/11 και να συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον κατά το διάστημα που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 6 (από 15/11 έως 5/3) και πάντως όχι νωρίτερα από την έναρξη προετοιμασίας του αγροτεμαχίου για την σπορά/φύτευση της εαρινής καλλιέργειας, λαμβανομένου υπόψη ότι το χρονικό αυτό διάστημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τέσσερις (4) εβδομάδες.
Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται και δεν βόσκονται αλλά κόβονται κατά την περίοδο της άνθισης και οπωσδήποτε πριν τη σποροποίηση τους. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, τα φυτά μπορούν να παραμείνουν ή να ενσωματωθούν στο έδαφος. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καύση τους.
Με την εδαφοκάλυψη που γίνεται σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία, τηρείται η υποχρέωση του ΚΓΠΚ 6, χωρίς άλλες ενέργειες.
Άρθρο 19
Ύψος ενίσχυσης στη δράση 31.3-Γ
1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση αυτή χορηγείται ενίσχυση 50 €/Ha (1Ha=10 στρέμματα) (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3-3).
2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
Τμήμα 4
Δράση 31.3-Δ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) με τη χρήση ξενιστών»
Άρθρο 20
Περιγραφή της δράσης 31.3-Δ
Μέσω της δράσης οι γεωργοί ενισχύονται για τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους και τη συμβολή στην αύξηση της βιοποικιλότητας εντός των εκτάσεων που χρησιμοποιούνται για αροτραίες καλλιέργειες.
Αυτό επιτυγχάνεται με τη σπορά του αγροτεμαχίου με καλλιέργειες εδαφοκάλυψης, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, καθώς και τη δημιουργία νησίδων ή ζωνών με φυτά που προσελκύουν ωφέλιμα έντομα και επικονιαστές.
Άρθρο 21
Υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης 31.3-Δ
1. Στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με υδάτινους όγκους, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 4 «Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορεμάτων», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Για όλα τα αγροτεμάχια, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 στοιχείο α του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας (B’ 3777).
Άρθρο 22
Δεσμεύσεις γεωργών για τη δράση 31.3-Δ
Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται:
α) μετά τη συγκομιδή της εαρινής καλλιέργειας, να σπείρουν κατά τη χειμερινή περίοδο φυτά εδαφοκάλυψης, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση ή και αύξηση της οργανικής ουσίας και τη μερική κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία διά της χλωράς λίπανσης.
Τα επιλέξιμα είδη είναι αυτούσια ή μίγματα από τα ψυχανθή, αγρωστώδη, σταυρανθή και άλλα είδη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας.
Η σπορά γίνεται στο 100% της έκτασης του αγροτεμαχίου, με πυκνότητα 5-10 κιλά/στρέμμα ανάλογα με το είδος. Τα φυτά πρέπει να σπέρνονται πριν την 15/11 και να συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον κατά το διάστημα που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 6 (από 15/11 έως 5/3) και πριν την ανθοφορία τους και πάντως όχι νωρίτερα από την έναρξη προετοιμασίας του αγροτεμαχίου για την σπορά/φύτευση της εαρινής καλλιέργειας, λαμβανομένου υπόψη ότι το χρονικό αυτό διάστημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τέσσερις (4) εβδομάδες.
Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται και δεν βόσκονται αλλά κόβονται κατά την περίοδο της άνθισης και οπωσδήποτε πριν τη σποροποίηση τους. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, τα φυτά μπορούν να παραμείνουν ή να ενσωματωθούν στο έδαφος αλλά απαγορεύεται η καύση τους.
Με την εδαφοκάλυψη που γίνεται σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία, τηρείται η υποχρέωση του ΚΓΠΚ 6, χωρίς άλλες ενέργειες. και
β) στην επιφάνεια που βρίσκεται ενδιαμέσως ή πέραν των ορίων της κύριας καλλιέργειας, να σπείρουν φυτικά είδη που αποτελούν ξενιστές ωφελίμων εντόμων ή/και επικονιαστών. Τα είδη σποράς συνιστούν μίγμα αποτελούμενο από τουλάχιστον τρία εξ’ αυτών που βρίσκονται στους Πίνακες 2Α και 2Β του Παραρτήματος II της παρούσας, και συγκεκριμένα τουλάχιστον δύο από τον Πίνακα 2Α, που αποτελούν το 90% του μίγματος και τουλάχιστον ένα από τον Πίνακα 2Β, που αποτελούν το υπόλοιπο 10% του μίγματος. Η πυκνότητα σποράς είναι 4 κιλά/στρέμμα.
Η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα φυτά αυτά αντιστοιχεί στο 10% της έκτασης του αγροτεμαχίου. Η εποχή σποράς μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις ανάγκες επικονίασης της κύριας καλλιέργειας. Τα φυτά αυτά συντηρούνται με ευθύνη του γεωργού στο αγροτεμάχιο τουλάχιστον ένα μήνα μετά το τέλος της ανθοφορίας ή για ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς συνεχίζουν να λειτουργούν ως ξενιστές ωφελίμων εντόμων. Σε περίπτωση ταυτόχρονης ανάπτυξης με τα φυτά της περίπτωσης (α) ανωτέρω, το ποσοστό κάλυψης των τελευταίων περιορίζεται στο υπόλοιπο 90% του αγροτεμαχίου. Στις εκτάσεις με τα φυτά ξενιστές δεν επιτρέπεται η χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ούτε η βόσκηση.
Ειδικά στις περιπτώσεις γειτνίασης με υδάτινα σώματα, όπου εφαρμόζεται υποχρεωτικά το πρότυπο ΚΓΠΚ 4, η φύτευση γίνεται σε όλο το πλάτος της ζώνης των τριών (3) μέτρων, στην οποία απαγορεύεται η χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, εφόσον δεν υφίσταται καλλιέργεια. Αν στην εν λόγω παρυδάτια ζώνη έχει ήδη αναπτυχθεί επαρκής αυτοφυής βλάστηση όπως καλαμιές, κ.ά., το ελάχιστο πλάτος σποράς περιορίζεται στο 1,5 μέτρο. Το μήκος των ζωνών αυτών λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη του ελάχιστου απαιτούμενου ποσοστού, που αναφέρεται παραπάνω (10%), κατόπιν μετατροπής του μήκους τους σε εμβαδό (πολλαπλασιάζοντας το με το πλάτος των τριών (3) μέτρων). Στη περίπτωση που η εγκατάσταση της ζώνης με φυτά-ξενιστές είναι απαγορευτική στη ζώνη ανάσχεσης των τριών (3) μέτρων από τον υδάτινο όγκο, τότε τα φυτά-ξενιστές εγκαθίστανται σε ζώνη πλάτους 1,5 μέτρου στο περιθώριο άλλου τμήματος του αγροτεμαχίου, ώστε να καλύπτεται η απαίτηση για το 10% της περιμέτρου. Και στις ζώνες αυτές δεν επιτρέπεται η βόσκηση.
Άρθρο 23
Ύψος ενίσχυσης στη δράση 31.3-Δ
1. Στους γεωργούς που εφαρμόζουν τη δράση αυτή χορηγείται ενίσχυση 100 €/Ha (1Ha=10 στρέμματα) (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.3-4).
2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Οικολογικό Πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.4 «Επέκταση κυκλικής οικονομίας στη γεωργία» Δράση 31.4: «Συγκέντρωση και θρυμματισμός των υπολειμμάτων καλλιεργειών και των κλαδεμάτων και εφαρμογή του κομπόστ (ιδιοπαραγώμενο ή μη)».
Άρθρο 24
Περιγραφή
Το Οικολογικό Πρόγραμμα/Δράση 31.4 έχει σκοπό την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας εντός των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Αυτό συνίσταται σε δυο φάσεις:
Φάση 1η: Απομάκρυνση από τον αγρό του συνόλου της παραχθείσας βιομάζας που δεν διατίθεται προς κατανάλωση και κατεύθυνσή της σε χώρο όπου θα γίνει ηδιαχείρισή της.
Φάση 2η: Εφαρμογή στον αγρό χωνεμένης βιομάζας νμε σκοπό την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους ή/και τον εμπλουτισμό του με θρεπτικά στοιχεία.
Τα παραπάνω είναι δυνατό να επιτευχθούν είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Άμεσα εφόσον μετά τη συλλογή της βιομάζας ακολουθήσει κομποστοποίηση αυτής εντός της ίδιας της εκμετάλλευσης και διασκορπισμός του κομπόστ στα αγροτεμάχια. Έμμεσα εφόσον η βιομάζα διατεθεί σε κατάλληλο για τη διαχείρισή της φορέα και ακολούθως εφαρμοστεί εντός του αγρού κομπόστ ή χώνευμα κατάλληλο για γεωργική χρήση.
Στη δράση είναι επιλέξιμοι οι ενεργοί γεωργοί που έχουν στην κατοχή τους εκτάσεις με μόνιμες καλλιέργειες (δενδρώδεις, αμπέλια, ακτινιδιές) ή αροτραίες καλλιέργειες καθώς και κηπευτικά. Οι γεωργοί είναι υποχρεωμένοι να αφαιρούν τα παντός είδους γεωργικάυπολείμματα από την καλλιεργούμενη έκταση και
α. είτε να τα κομποστοποιούν και ακολούθως να εφαρμόζουν το κομπόστ στον αγρό,
β. είτε να διαθέτουν αυτά σε αδειοδοτημένο φορέα διαχείρισης γεωργικών υπολειμμάτων και ακολούθως να προμηθεύονται κομπόστ ή χώνευμα κατάλληλο για γεωργική χρήση
Άρθρο 25
Υποχρεωτικές απαιτήσεις
1. Για όλα τα αγροτεμάχια, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 3 «Απαγόρευση της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών, εκτός αν γίνεται για λόγους φυτοπροστασίας», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Για όλα τα αγροτεμάχια, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες», όπως αυτό εξειδικεύεται στην παρ. 3 στοιχείο α) σε ό,τι αφορά τις αρόσιμες καλλιέργειες και στοιχείο β) σε ό,τι αφορά τις μόνιμες καλλιέργειες του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 26
Δεσμεύσεις
1. Ο γεωργός οφείλει να συγκεντρώνει και να απομακρύνει από τα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια τα υπολείμματα της καλλιέργειας. Τα υπολείμματα είναι δυνατό:
α) Να οδηγηθούν σε κομποστοσωρό που βρίσκεται εντός της εκμετάλλευσης του γεωργού για κομποστοποίησή τους. Προηγουμένως, ο γεωργός πρέπει να έχει ελέγξει ότι οι καλλιέργειες δεν παρουσιάζουν φυτοπαθολογικά προβλήματα και δεν έχουν προσβληθεί από εντομολογικούς εχθρούς, και ακολούθως τη συλλογή και τον κατάλληλο τεμαχισμό – θρυμματισμό των υπολειμμάτων.
β) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα βιοαερίου που θα τα χρησιμοποιήσει ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαερίου.
γ) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα παραγωγής κομπόστ, κατάλληλου για γεωργική χρήση.
δ) Στην περίπτωση φυτοϋγειονομικών προβλημάτων της καλλιέργειας αποκλείεται η ίδια κομποστοποίηση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας της παρ. α) και επιλέγεται μια εκ των περιπτώσεων β) ή γ). Δεν επιτρέπεται η χρήση της δυνατότητας καύσης που προβλέπεται στο ΚΓΠΚ 3 για αυτές τις περιπτώσεις.
2. Ο γεωργός οφείλει να εφαρμόζει στα αγροτεμάχιά του οργανική ύλη σε μορφή κομπόστ ή χωνεύματος με σκοπό την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους της εκμετάλλευσής του. Αυτή είναι δυνατό να προέρχεται από:
α) Κομποστοποίηση των ίδιων των υπολειμμάτων της έκτασης.
Στην περίπτωση αυτή ο γεωργός οφείλει να διατηρεί εντός της εκμετάλλευσής του κομποστοσωρό και να εφαρμόζει στο υλικό τις κατάλληλες τεχνικές για τη δημιουργία κομπόστ (αερισμό του σωρού, αναστροφή, θέρμανση κ.λπ.).
β) Αδειοδοτημένη μονάδα βιοαερίου που χρησιμοποιεί ως πρώτες ύλες τις αναφερόμενες στο άρθρο 1 της υπ’ αρ. 166640/04.03.2013 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (B’ 554).
γ) Αδειοδοτημένη μονάδα κομποστοποίησης και παραγωγής κομπόστ κατάλληλου για γεωργική χρήση.
δ) Αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται στον αγρό η επεξεργασμένη ιλύς που προκύπτει κατά τη δευτεροβάθμια επεξεργασία των λυμάτων. Η χρήση της εν λόγω ιλύος γίνεται με τους όρους και τις προϋποθέσεις της υπ’ αρ. 41828/630/18.04.2023 (B’ 2692) κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
ε) Αγορά τυποποιημένου προϊόντος κομπόστ από καταστήματα γεωργικών εφοδίων
3. Ο γεωργός υποχρεούται να πραγματοποιεί ανάλυση του εδάφους των αγροτεμαχίων όπου εφαρμόζεται η δράση, προκειμένου να διαπιστώνεται η ευεργετική επίδραση της εφαρμογής του κομπόστ. Η ανάλυση συνίσταται σε μέτρηση της περιεκτικότητας του εδάφους σε οργανικό άνθρακα. Συγκεκριμένα, μετράται η επί της εκατό περιεκτικότητα οργανικού άνθρακα επί ξηρής ουσίας εδάφους. Το δείγμα εδάφους επί του οποίου γίνεται η ανάλυση αποτελεί σύνθετο δείγμα αποτελούμενο από δείγματα επιφανειακού εδάφους, που ελήφθησαν από βάθος 0 – 10 εκατοστών από το σύνολο της έκτασης των αγροτεμαχίων όπου εφαρμόζεται η δράση. Η δειγματοληψία και η ανάλυση του σύνθετου δείγματος πραγματοποιούνται από εργαστήρια που είναι διαπιστευμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 17025 ή άλλο ισοδύναμο διεθνώς αποδεκτό πρότυπο, καθώς και από εργαστήρια φορέων του Δημοσίου ή φορέων εποπτευομένων από το Δημόσιο. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων θα περιλαμβάνονται στον ψηφιακό περιβαλλοντικό φάκελο.
4. Ο γεωργός που αναλαμβάνει την υπόψη δράση δεσμεύεται:
α) Να εφαρμόσει μια από τις επιλογές που δίνονται στην παρ. 1 του άρθρου 26.
β) Να εφαρμόσει μια τουλάχιστον από τις επιλογές που δίνονται στην παρ. 2 του άρθρου 26.
γ) Να πραγματοποιήσει τις αναλύσεις εδάφους που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 26.
5. Στην περίπτωση που επιλεγεί η περίπτωση α της παρ. 1 του άρθρου 26, πρέπει υποχρεωτικά να επιλεγεί και η παρ. α της παρ. 2 του ίδιου άρθρου. Ως αποδεικτικό στοιχείο της υλοποίησης των δεσμεύσεων νοείται η ύπαρξη κομποστοσωρού εντός της εκμετάλλευσης, αλλά και η ορθή εφαρμογή των τεχνικών κομποστοποίησης. Επιτρέπεται, πέραν των κομποστοποιημένων υπολειμμάτων της καλλιέργειας να χρησιμοποιηθούν επιπλέον οργανικά υλικά από αυτά που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 26.
6. Στην περίπτωση που επιλεγεί μια εκ των περιπτώσεων β ή γ, της παρ. 1 του άρθρου 26, αυτή μπορεί να συνδυαστεί με οποιεσδήποτε εκ των περιπτώσεων β, γ, δ ή ε, της παρ. 2 του άρθρου 26. Στην περίπτωση αυτή, η συλλογή και απομάκρυνση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας αποδεικνύεται με την απόδειξη παραλαβής αυτών από την μονάδα βιοαερίου ή παραγωγής κομπόστ που θα τα παραλάβει. Η δε εφαρμογή κομπόστ ή χωνεύματος ή επεξεργασμένης ιλύος στα αγροτεμάχια όπου εφαρμόζεται η δράση αποδεικνύεται από το δελτίο αποστολής ή άλλο παραστατικό παράδοσης του υλικού στο γεωργό από τη μονάδα παραγωγής αυτού ή από το παραστατικό αγοράς. Τα παραστατικά για τις περιπτώσεις β, γ και δ πρέπει να συνοδεύονται από πιστοποιητικό ανάλυσης του προς εφαρμογή υλικού, όπου θα φαίνεται κατ’ ελάχιστον:
α) Η περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία.
β) Η περιεκτικότητα σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο.
γ) Η περιεκτικότητα σε οργανικό άνθρακα.
7. Η ποσότητα κομπόστ ή χωνεύματος ή ιλύος που εφαρμόζεται εξαρτάται από παράγοντες όπως: οι ανάγκες της καλλιέργειας, η εδαφική σύσταση, η δομή και η περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ουσία, το είδος της καλλιέργειας που προηγήθηκε, το κλίμα της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση καθορίζεται ελάχιστη ποσότητα εφαρμογής κατά κατηγορία καλλιέργειας ως εξής:
– Κηπευτικά 3.000 λίτρα/ha
– αρόσιμες εκτάσεις 1.500 λίτρα/ha,
– αμπέλια και ακτινίδια 1.550 λίτρα/ha
– λοιπές μόνιμες καλλιέργειες 2.000 λίτρα/ha.
Σε περίπτωση εφαρμογής των κομποστοποιημένων υπολειμμάτων της ίδιας της καλλιέργειας, αρκεί η εφαρμογή του συνόλου των υπολειμμάτων σε κομποστοποιημένη μορφή στο αγροτεμάχιο άσχετα με την ποσότητα αυτών.
8. Αν η εφαρμογή του κομπόστ γίνει πριν την έναρξη της χειμερινής περιόδου, θεωρείται ότι το έδαφος είναι κατάλληλα καλυμμένο (πρακτική ισοδύναμου αποτελέσματος) ώστε να ικανοποιείται η τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 6 της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 27
Ύψος ενίσχυσης
1. Η ενίσχυση που λαμβάνει ο γεωργός για τις ανωτέρω ενέργειες σε € ανά Ha (1 Ha=10 στρέμματα) ανέρχεται στην ενίσχυση που αντιστοιχεί στη συγκέντρωση και απόσυρση των υπολειμμάτων (20€/Ha), η οποία προσαυξάνεται με την ενίσχυση για την προμήθεια του κομποστ ανά ομάδα καλλιέργειας:
2. Οι ενισχύσεις χορηγούνται ως αποζημιώσεις έναντι του συνόλου ή μέρους των πρόσθετων δαπανών πουπραγματοποιήθηκαν και του διαφυγόντος εισοδήματος ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων της δράσης.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Οικολογικό Πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες»
31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες»
Άρθρο 28
Περιγραφή
Μέσω του οικολογικού προγράμματος, οι γεωργοί ενισχύονται για τη συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας στις εκτάσεις με αναβαθμίδες. Οι αναβαθμίδες, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις υποστηρίζονται από ξηρολιθοδομές, υπάρχουν σε εκτεταμένες περιοχές τόσο μόνιμων καλλιεργειών όσο και, σε μικρότερο βαθμό, αροτραίων καλλιεργειών. Η διατήρηση των αναβαθμίδων είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την προστασία από τη διάβρωση και για τη διάσωση του οικολογικού τοπίου, αφού αποτελούν καταφύγιο άγριας χλωρίδας αλλά και πανίδας (έντομα, πτηνά, ερπετά αλλά και μικρά θηλαστικά). Η παρέμβαση εφαρμόζεται στις εκτάσεις με αναβαθμίδες που καλλιεργούνται με μόνιμες ή αροτραίες καλλιέργειες συμπεριλαμβανομένης της γης υπό αγρανάπαυση.
Άρθρο 29
Υποχρεωτικές απαιτήσεις
Δεν υπάρχει σχετική υποχρέωση.
Άρθρο 30
Δεσμεύσεις γεωργών
Οι δικαιούχοι του οικολογικού προγράμματος αναλαμβάνουν τις ακόλουθες δεσμεύσεις:
1. Να συντηρούν τις αναβαθμίδες με τον παραδοσιακό τρόπο, κάνοντας επιδιορθώσεις μικρής κλίμακας ζημιών.
Στις αναβαθμίδες που υποστηρίζονται από ξηρολιθοδομές, να επανατοποθετούν λίθους οι οποίοι έχουν μετακινηθεί λόγω έντονων βροχοπτώσεων. Απαγορεύεται η χρήση σκυροδέματος ή άλλων συνδετικών ουσιών για σκοπούς σταθεροποίησης της κατασκευής.
2. Να μην κάνουν χρήση ζιζανιοκτόνων στις εκτάσεις των αναβαθμίδων.
3. Να μην απομακρύνουν θάμνους και δένδρα από τις εκτάσεις των αναβαθμίδων.
4. Να μην καλλιεργούν σε απόσταση 0,5 μέτρων από τις αναβαθμίδεςΆρθρο 31
Ύψος ενίσχυσης
1. Το ύψος ενίσχυσης ορίζεται σε 250 €/Ha (1 Ha=10 στρέμματα) ετησίως (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.8-1).
2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Οικολογικό Πρόγραμμα/Παρέμβαση: Π1-31.10
«Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας»Δράση 31.10
«Προστασία μνημειακών ελαιώνων».
Άρθρο 32
Περιγραφή της δράσης
Το αγροτικό τοπίο, προϊόν της αγροτικής δραστηριότητας σε μια ορισμένη περιοχή που χαρακτηρίζεται από καλλιέργειες, λιβάδια ή/και ημι-φυσική βλάστηση, δύναται να μεταβληθεί με την εξέλιξη των καλλιεργητικών τεχνικών ή την εγκατάλειψη των καλλιεργειών.
Η παρούσα παρέμβαση αποσκοπεί στη συνέχιση της παραδοσιακής μορφής ελαιοκαλλιέργειας στα νησιά του Ιονίου, συμβάλλοντας στη διατήρηση του αγροτικού τοπίου και στην ενίσχυση των οικοσυστηματικών υπηρεσιών των ελαιώνων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας.
Δεδομένου ότι οι μνημειακοί ελαιώνες που απαντώνται κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου και συνδέονται με τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά του τόπου και του τοπίου θεωρούνται αγροοικοσυστήματα υψηλής φυσικής αξίας (τύπου Β), η δράση 31.10 εφαρμόζεται στους εκτατικούς ελαιώνες των νησιών του Ιονίου (Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Λευκάδα, Ζάκυνθος, Ιθάκη και Παξοί) που χαρακτηρίζονται ως μνημειακοί ελαιώνες. Ειδικότερα, μνημειακοί θεωρούνται οι ελαιώνες με έκταση μεγαλύτερη των 5 στρεμμάτων, με ελάχιστο αριθμό 5 ελαιόδεντρα/στρέμμα, στους οποίους το ποσοστό των μνημειακών ελαιοδέντρων καλύπτει άνω του 15% του συνόλου των ελαιοδέντρων. Τα μνημειακά ελαιόδεντρα, με μέση ηλικίας τα 800- 1000 έτη, έχουν ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά (μεγαλύτερο από 5 μέτρα στηθαίο ύψος στα 1.30 μέτρα από τη βάση του δένδρου, ασύμμετρο κορμό, εσωτερική σπηλαίωση κορμού, ογκώδεις εξωτερικές επιφάνειες, αυλακώσεις, κ.ά.), πλούσια βιοποικιλότητα εντός των κοιλοτήτων του κορμού ή/και είναι συνδεμένα με ιστορικές μνήμες ή/και πολιτιστικές δραστηριότητες, παραδόσεις ή/και θρησκευτικά έθιμα της εκάστοτε περιοχής.
Δικαιούχοι είναι οι ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών που κατέχουν επιλέξιμους μνημειακούς ελαιώνες και αναλαμβάνουν τη διατήρηση των γεωργικών συστημάτων με τη χρήση παραδοσιακών πρακτικών καλλιέργειας που συντέλεσαν και συντελούν στη βελτίωση του αγροτικού τοπίου.
Από την παρέμβαση εξαιρούνται οι εκτάσεις που χρηματοδοτούνται από το οικολογικό πρόγραμμα/παρέμβαση 31.8 για τη διατήρηση των συστημάτων με αναβαθμίδες καθώς και οι εκτάσεις που λαμβάνουν την βασική ενίσχυση ως αρδευόμενοι.
Άρθρο 33
Υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης 31.10
1. Για όλα τα αγροτεμάχια οι γεωργοί υποχρεούνται στην εφαρμογή των παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 6 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β’3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
2. Επιπλέον για όλα τα αγροτεμάχια οι γεωργοί υποχρεούνται στην εφαρμογή της παρ. 4 εδάφιο II «Για όλες τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις» στοιχεία α) και β) του άρθρου 6 της υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (Β’3777) υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή της Αιρεσιμότητας.
Άρθρο 34
Δεσμεύσεις της δράσης 31.10
Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου πρέπει να γίνεται με τις παραδοσιακές σε κάθε περιοχή τεχνικές συγκομιδής (π.χ. στρώση ελαιόπανων, ραβδισμός). Σε κάθε περίπτωση να αποφεύγεται η χρήση μηχανοκίνητων μέσων (π.χ. δονητών).
Στην περίπτωση όπου οι επιλέξιμοι ελαιώνες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πιστοποιημένου ΠΟΠ/ΠΓΕ ελαιολάδου, η τεχνική συγκομιδής συμμορφώνεται με τις εκάστοτε θεσμοθετημένες προδιαγραφές.
Άρθρο 35
Ύψος ενίσχυσης της δράσης 31.10
1. Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης για την προστασία των μνημειακών ελαιώνων των νήσων του Ιονίου ανέρχεται σε 150 €/Ha(1Ha=10 στρέμματα) (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.10-2)
2. Η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται. Σε κάθε περίπτωση εκτός των λοιπών όρων στήριξης για την καταβολή της ενίσχυσης πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης. Ειδικά για τη δράση αυτή, επειδή οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα της παρέμβασης Π1-21, για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό σχήμα, σύμφωνα με την παρ. 1γ του άρθρου 5 της παρούσας.
Κεφάλαιο 6
Καταβολή της ενίσχυσης – κυρώσεις
Τμήμα 1 Καταβολή της ενίσχυσης
Άρθρο 36
Υποβολή Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ)
1. Προκειμένου οι γεωργοί, για να λάβουν την ετήσια οικονομική ενίσχυση στο πλαίσιο των οικολογικών προγραμμάτων της παρούσας, υποβάλλουν Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) σύμφωνα με τα άρθρα 14, 15 και 16 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης με τη συμπλήρωση σχετικού πεδίου (κωδικός παράλληλης δράσης) για τα αγροτεμάχια στα οποία εφαρμόζουν το αντίστοιχο οικολογικό πρόγραμμα.
2. Οι γεωργοί έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν τη συμμετοχή τους, σε μια (1) ή περισσότερες δράσεις ενός ή περισσότερων οικολογικών προγραμμάτων, με τους περιορισμούς που τίθενται λόγω ασυμβατότητας σε επίπεδο αγροτεμαχίου, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 της παρούσας.
Άρθρο 37
Τροποποίηση – διόρθωση – απόσυρση των αιτήσεων ενίσχυσης
Για την διαδικασία τροποποιήσεων, διορθώσεων και αναπροσαρμογών προφανών σφαλμάτων και απόσυρσης των αιτήσεων ενίσχυσης ακολουθούνται τα αναφερόμενα στα άρθρα 17, 18 και 19 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης.
Άρθρο 38
Διοικητικοί και επιτόπιοι έλεγχοι
1. Για όλα τα οικολογικά σχήματα/παρεμβάσεις 31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας», 31.4 «Επέκταση κυκλικής οικονομίας στη γεωργία», 31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες», και 31.10 «Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας», η τήρηση των δεσμεύσεων ελέγχεται σε επίπεδο αγροτεμαχίου στο οποίο δηλώθηκε η δράση.
2. Οι έλεγχοι για την καταβολή της ενίσχυσης διενεργούνται σύμφωνα με το άρθρο 32 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης.
Άρθρο 39
Διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης
1. Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. είναι αρμόδιος για την καταβολή της ενίσχυσης.
2. Οι πληρωμές καταβάλλονται στο ακέραιο στους γεωργούς στις προθεσμίες που προσδιορίζονται στο άρθρο 44 του Καν.(ΕΕ) 2021/2116.
3. Με εγκύκλιο του ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. δύναται να καθορίζει περαιτέρω λεπτομέρειες εφαρμογής για τη διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης.
Τμήμα 2
Κυρώσεις – Μειώσεις
Άρθρο 40
Μη τήρηση των όρων ενίσχυσης και των υποχρεωτικών απαιτήσεων
1. Εφόσον διαπιστωθεί ότι ο γεωργός δεν πληροί το κριτήριο του ενεργού γεωργού, όπως αυτό ορίζεται στην παρ. 4 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης, όπως ισχύει, η οικονομική ενίσχυση δεν καταβάλλεται ή εφόσον έχει ήδη καταβληθεί, αυτή ανακτάται ως αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό σύμφωνα με το άρθρο 21 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης.
2. Σε περίπτωση μη τήρησης των υποχρεωτικών απαιτήσεων, όπως αυτά έχουν προσδιοριστεί ανά δράση ή οικολογικό πρόγραμμα στα σχετικά άρθρα της παρούσας με τίτλο «Υποχρεωτικές απαιτήσεις», η οικονομική ενίσχυση που αφορά τη συγκεκριμένη δράση, δεν καταβάλλεται ή εφόσον έχει ήδη καταβληθεί, αυτή ανακτάται ως αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό, σύμφωνα με το άρθρο 21 της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 (B’ 3071) υπουργικής απόφασης.
Άρθρο 41
Κυρώσεις Αιρεσιμότητας
Σε περίπτωση μη τήρησης της κανόνων και προτύπων της Αιρεσιμότητας επιβάλλονται οι σχετικές κυρώσεις, που προβλέπονται στην υπ’ αρ. 1313/178948/09.06.2023 (B’ 3777) υπουργική απόφαση για την εφαρμογή του καθεστώτος της Αιρεσιμότητας.
Εφόσον η μη τήρηση των κανόνων και προτύπων της Αιρεσιμότητας αφορά τις υποχρεωτικές απαιτήσεις της δράσης, τότε για την καταβολή της ενίσχυσης της δράσης επιβάλλονται οι κυρώσεις της παρ. 2 του άρθρου 44 περί μη τήρησης των υποχρεωτικών απαιτήσεων.
Άρθρο 42
Μειώσεις – Κυρώσεις
1. Μειώσεις ή κυρώσεις επιβάλλονται σε περίπτωση διαπίστωσης μη επιλεξιμότητας της έκτασης ή της καλλιέργειας κατά περίπτωση δράσης και σε περίπτωση μη τήρησης των δεσμεύσεων, όπως αυτές περιγράφονται στα επιμέρους άρθρα.
2. Με νεότερη υπουργική απόφαση προσδιορίζονται οι μειώσεις κυρώσεις, η διαδικασία επιβολής τους και οι εξαιρέσεις από την επιβολή τους.
Άρθρο 43
Τελικές διατάξεις
Ο Ενδιάμεσος Φορέας (ΕΦ) δύναται να εκδίδει εγκυκλίους για τον καθορισμό λεπτομερειών που αφορούν την εφαρμογή των δεσμεύσεων.
Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. δύναται να εκδίδει εγκυκλίους για τον καθορισμό λεπτομερειών σχετικά με την διενέργεια των ελέγχων και την καταβολή της ενίσχυσης.
Τα Παραρτήματα I – II αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας.
Άρθρο 44
Η απόφαση αυτή έχει ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσής της.
