Τον επόμενο κύκλο των μεταβιβάσεων αναμένουν οι παραγωγικοί συντελεστές του χώρου, καθώς έχει ξεκινήσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο µε τις αξίες των δικαιωμάτων της νέας περιόδου, µε τις περιπτώσεις των ενδιαφερομένων να συνοψίζονται σε τρεις κατηγορίες.
Πρώτον οι νέοι αγρότες: Φέτος όσοι έκαναν για πρώτη φορά ΟΣ∆Ε κυρίως για µία θέση στο Μέτρο Νέων Αγροτών, βρήκαν να δηλώσουν γη η οποία συνοδευόταν κατά κύριο λόγο από χαμηλής αξίας δικαιώματα. Ως εκ τούτου επέλεξαν να µην τα πάρουν µε μεταβίβαση και αναμένουν το Εθνικό Απόθεμα 2021, ώστε να λάβουν δικαιώματα τουλάχιστον έως τον περιφερειακό μέσο όρο. Από εκεί και πέρα, θα επιλέξουν να «ντύσουν» επιπλέον επιλέξιμη γη που θα προκύψει από την υλοποίηση του επιχειρηματικού τους σχεδίου, και κατά πάσα πιθανότητα από το 2023.
Δεύτερον, οι έχοντες ιστορικά δικαιώματα και µία δουλεμένη εκμετάλλευση, ακόμα και µε το άκουσα της ισχυρής μείωσης της αξίας τους έως το 2026, δεν μοιάζουν διατεθειμένοι να μεταβιβάσουν. Άλλωστε η μείωση θα γίνει σε τέσσερα ισόποσα βήματα ξεκινώντας από το 2023. Μόνη ικανή περίπτωση να αλλάξει τα δεδομένα είναι να υπάρξει κάποια ενίσχυση για τους γεωργούς που φεύγουν από το επάγγελμα πρόωρα (πριμµ εξόδου).
Τρίτον, οι περιπτώσεις των ετεροεπαγγελµατιών. Κάποιος που έχει στην κατοχή του δικαίωμα μαζί µε επιλέξιμη γη το 2022 και μπορεί να το ενεργοποιήσει, αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορεί και το 2023, λόγω του νέου ορισμού του ενεργού αγρότη που εξετάζεται να συνδεθεί µε τα τιμολόγια αγοράς-πώλησης προϊόντων. Αν δεν μπορεί ή δεν θέλει να τα ενεργοποιήσει, τότε μπορεί να τα μισθώσει ή να τα πουλήσει.
Εδώ, είναι κυρίως θέμα κατά πόσο τα δικαιώματα πράγματι αποφέρουν κάποιο εισόδημα σε επίπεδο που θα ενδιαφερθούν για την τύχη τους οι κάτοχοί τους. Εκμεταλλεύσεις µε 1-2 δικαιώματα (10-20 στρέμματα ελιάς π.χ.) πάντως δύσκολα θα µπουν στη διαδικασία, εκτός και αν τα δώσουν μαζί µε τη γη σε κάποιον που ενδιαφέρεται για την αγορά ή ενοικίασή τους.
Η αποσύνδεση των δικαιωμάτων από δύο καθεστώτα ενίσχυσης στη νέα ΚΑΠ
Τα δικαιώματα όχι µόνο θα χάσουν μεγάλο μέρος της αξίας τους (22% και άνω από το 2023, και τα υψηλά ακόμη περισσότερο έως το 2026 µε τη σύγκλιση 100%), αλλά θα πάψουν να συνδέονται µε τουλάχιστον δύο καθεστώτα. Αποσυνδέονται, πρώτον από το νέο πρασίνισμα (eco-schemes), δεύτερον από την ειδική ενίσχυση νεαρών αγροτών του α’ Πυλώνα (σήμερα δίνεται επιπλέον το 25-50% της βασικής ως βοήθημα στους νεαρούς) στη νέα ΚΑΠ. Αυτό σημαίνει ότι μετά το 2023, ακόμα και η απλή επιλέξιμη γη χωρίς δικαιώματα, αποκτά αξία ως προς τις επιδοτήσεις πολύ μεγαλύτερη από σήμερα. Όπως έχει γράψει η Agrenda, ο ενιαίος θεωρητικός μέσος όρος αξίας δικαιωμάτων (εκτάριο) ανά περιφέρεια ενίσχυσης θα διαμορφωθεί έως το 2026, στα 169,13 ευρώ για τα βοσκοτόπια, 230,93 ευρώ για αροτραίες και 285,14 ευρώ για τα δέντρα.
Γεννά στρατηγικές η επιλέξιμη έκταση στη νέα ΚΑΠ
Εδώ και μία 7ετία περίπου οι αγρότες γνώριζαν θεωρητικά πάνω-κάτω τα ποσά ενισχύσεων που μπαίνουν στο λογαριασμό τους ετησίως από την ενιαία ενίσχυση, καθώς τα δικαιώματα ήταν μετρημένα και γνωστά. Αυτό δεν ισχύει για την επιλέξιμη γη στην Ελλάδα σύμφωνα με το ρεπορτάζ, γεγονός που θα φέρει αρκετές ανατροπές στον τρόπο που θα υπολογίζεται η ενίσχυση στο νέο πρασίνισμα. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η ενίσχυση των 450 εκατ. ετησίως δεν εξαρτάται από τα δικαιώματα αλλά από την επιλέξιμη γη και όλα τα στρέμματα που θα δηλώνονται στο σύστημα ετησίως πρέπει να πληρώνονται ανεξαρτήτως τα διαθέσιμα χρήματα. Για παράδειγμα: Μία δράση που θα πληρώνεται με βάση των σχεδιασμό των αρχών θα είναι η «ενισχυμένη αμειψισπορά». Εφόσον προβλεφθεί ένα μπάτζετ 200 εκατ. ευρώ ετησίως για την πληρωμή αυτής της δράσης κατά μέσο όρο υπολογίζουν οι αρχές ότι κάθε αγρότης θα λαμβάνει ένα ποσό της τάξεως των 10 ευρώ. Ωστόσο, αν έρθουν πολύ περισσότερα επιλέξιμα στρέμματα, τότε το ποσό μειώνεται ανά δικαιούχο. Κάτι σαν τη συνδεδεμένη ενίσχυση. Από εκεί και πέρα, επίσης μπορεί να φανούν και περιπτώσεις πολύ μεγάλων εκμεταλλεύσεων που θα «μονοπωλούν» τα χρήματα των συγκεκριμένων δράσεων, όπως γίνεται κατά κόρων στα Μέτρα Βιολογικών και Απονιτροποίησης του ΠΑΑ.
Κατά 1,627 εκατ. στρµ. αυξήθηκαν τα βοσκοτόπια µε δικαιώματα το 2020
Τα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα χορηγούνται ανά περιφέρεια (ΠΕ1: Βοσκοτόπων, ΠΕ2: Αροσίµων και ΠΕ3:Μονίµων καλλιεργειών) και η μοναδιαία αξία τους ισούται µε τον περιφερειακό μέσο όρο (ΠΜΟ) της αξίας των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης κατά το έτος ενίσχυσης 2021. Η μέση περιφερειακή αξία ανά εκτάριο το 2020 ήταν 202,473 ευρώ για τα βοσκοτόπια, 276,330 ευρώ
για τις αροτραίες και 341,191 ευρώ για τις δενδρώδεις. Με δεδομένα ότι πέρυσι ενεργοποίησαν δικαιώματα ακόμα 1.627.569 στρέμματα βοσκότοπου, 204.901 στρέμματα αροτραίων και 186.461 στρέμματα δενδρωδών (στοιχεία ΟΠΕΚΕΠΕ), τότε αναμένονται ακόμα πιο χαμηλές οι τιμές στις μέσες αξίες για το 2021.
Πηγή: www.agronews.gr
